ҚҰЖАТ
АЙНАЛЫМЫНЫҢ АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН ЭЛЕКТРОНДЫ БАЗАСЫ
адамның жеке басына қарсы қылмыс / преступление против личности / adamnyng zheke basyna qarsy qylmys
азаматтық заңнама / гражданское законодательство / azamattyq zangnama
азаматтық неке / гражданский брак / azamattyq neke
азаматтық халді жазу актісі / акт записи гражданского состояния / azamattyq khaldi zhazu aktisi
азаматтық қызмет / гражданская служба / azamattyq qyzmet
азаматтық құқық / гражданское право / azamattyq quqyq
азаматтық құқықтар мен міндеттер / гражданские права и обязанности / azamattyq quqyqtar men mindetter
азаматтық-құқықтық мәмілелер / гражданско-правовые сделки / azamattyq-quqyqtyq mamileler
айдарлар тізімі, рубрикатор / рубрикатор / aydarlar tizimi, rubrikator
айлықақы / оклад / aylyqaqy
айқарма титул бет / разворотный титульный лист / ayqarma titul bet
аккредиттеу / аккредитация / akkreditteu
аксессуар / аксессуар / aksessuar
аксиома / аксиома / aksioma
акт, кесім / акт / akt, kesim
актілеу / актировать / aktileu
акцептелген, құпталған / акцептованный / akceptelgen, quptalgan
акциз / акциз / akciz
акцизделетін тауарлар / подакцизные товары / akcizdeletin tauarlar
акционер / акционер / akcioner
АлдыңғыКелесі
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | 1. - жеке адамға қарсы қылмыстар туралы нормалар жеке адамның игіліктерін, атап айтқанда, өмірін, денсаулығын, жеке адамның ар-намысын, еркіндігін және т.б. қорғауды өзіне мақсат тұтады. Мұнда жеке адамға ғана емес, сонымен қатар қоғамға да ең қымбат қазына болып табылатын игіліктердің жиынтығы туралы сөз болып отыр. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің Ерекше бөлімінің бірінші тарауы «Жеке адамға қарсы қылмыстар» деп аталады. Жеке адамға карсы қылмыстарға: 1) Өмірге қарсы қылмыстар: адам өлтірудің барлық түрі; абайсызда кісі өлтіру; өзін-өзі өлтіруге дейін жеткізу. 2) Денсаулыққа қарсы қылмыстар: денсаулыққа қасақана және абайсызда зиян келтірудің әр түрі; соз ауруларын жұқтыру, адамның иммун тапшылығы вирусын (ВИЧ/ЖҚТБ) жұқтыруы. 3) Адамның өмірі мен денсаулығын қауіпті жағдайға қалдыратын қылмыстар: заңсыз аборт жасау; науқасқа көмек көрсетпеу; қауіпті жағдайда қалдыру. 4) Жыныстық қылмыстар: зорлау; кәмелеттік жасқа толмағандардың жыныстық қолсұғылмаушылығына және қалыпты дамуына қарсы жасалған қылмыстар. 5) Жеке адамның бас бостандығына қарсы қылмысының адамды бас бостандығынан заңсыз айыру; адам ұрлау, психиатриялық стационарға заңсыз орналастыруы адамдарды саудаға салу. 6) Адамның қадір-қасиеті мен ар-намысына қарсы қылмыстар: жала жабу және қорлау. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк. kіşіye karşı suç, әзірб. şəxsə qarşı cinayət, қырғ. адамга каршы кылмыш, өзб. shaxsga nіsbatan jinoyat |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | жеке басына қарсы қылмыс |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | - азаматтық айналымға қатысушылардың құқықтық жағдайын, меншік құқығының және басқа да заттай құқықтардың, интеллектуалды қызмет нәтижелеріне деген және соларға тең құралдарды жекешелендіру (интеллектуалды құқықтар) құқықтырының туындау негіздемелерін және жүзеге асыру тәртібін анықтайтын, корпоративтік ұйымдарға қатысумен немесе оларды басқарумен байланысты қарым-қатынастарды, шарттық және өзге де міндеттемелерді, сондай-ақ мүліктік және қатысушылардың теңдігіне, ерік дербестігіне және мүліктік дербестігіне негізделген басқа да жеке мүліктік емес қарым-қатынастарын реттейді. 2. түрк. sіvіl mevzuat, әзірб. mülkі qanunverіcіlіk, қырғ. жарандык мыйзамдар, өзб. fuqarolіk qonun hujjatlarі |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | азаматтық заңнама |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | - шіркеуге қатыспай-ақ, мемлекеттік үкіметтің тиісті органдарында тіркелген және рәсімделген неке одағы. Қазақстан Республикасында «азаматтық неке» деген ұғым іс жүзінде бірге тұру дегенді білдіру үшін қолданылатын. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. medenі nіkâh, әзірб. nіkah, қырғ. жарандык нике, өзб. fuqarolіk nіkohі |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | азаматтық неке |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. actus — әрекет) — Құзіретті органдардың түпнұсқалықты және тиісті оқиғалар мен іс-әрекеттерді растау мақсатында заңмен белгіленген тәртіппен бекітілген азаматтық жағдай актілері туралы жазбаша мәліметтер. Жазба заңды салдары болуы мүмкін белгілі бір жағдайлардың дәлелі болып табылады. Азаматтық жағдайларының актілері мыналар болып табылады: туған күн және жаңадан дүниеге келген нәрестеге аты-жөн беру туралы, неке қию, оны бұзу, бала бағып алу, әке болуын анықтау туралы, есімін, әкесінің атын, тегін ауыстыру туралы, қайтыс болу туралы мәліметтер. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. nüfus kayıtlarının eylemі, әзірб. vətəndaşlıq vəzіyyətі yazan aktı, қырғ. жарандык статусу жазууларды акт, өзб. fuqarolіk holatі yozuvlar bіr іsh |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | акт записи гражданского состояния – азаматтық хал актілері жазбалары |
| Ұсыныстар | азаматтық хал актілері жазбалары |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | - Мемлекеттік басқару аппаратындағы кәсіби қызмет. Әртүрлі мемлекеттерде мемлекеттік қызметкерлердің құрамы да, қызметтері де түрліше анықталады. Атап айтқанда, айырмашылық әскер адамдардың, тәртіпті сақтау күштерінің, жергілікті әкімшілік қызметкерлерінің, сондай-ақ сайлау саясаткерлерінің мемлекеттік қызметкерлерге тиісті болуына қатысты. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. devlet hіzmetі, әзірб. dövlət qulluğu, қырғ. мамлекеттик иш, өзб. rasmіy xіsmat |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | азаматтық қызмет |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | - мүліктік, сондай-ақ мораль мен адамгершілікке қайшы келмейтін жеке қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін айтарлықтай қолайлы жағдай жасау, сондай-ақ экономикалық қарым-қатынастарды қалыпты дамыту мақсатында тәуелсіз бағалауға, мүліктік дербестікке және тараптардың заңды түрдегі теңдігіне негізделген онымен байланысты емес жеке мүліктік емес қарым-қатынастарды реттейтін құқықтық нормаларды біріктіретін құқық саласы. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. medenі hukuk, әзірб. mülkі hüquq, қырғ. жарандык укук, өзб. fuqarolіk qonun |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | гражданское право – азаматтық құқық |
| Ұсыныстар | азаматтық құқық |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | - азаматтық құқықтық қарым-қатынастың мәнін құрайтын құқықтар мен міндеттерді белгілеу үшін азаматтық құқықта қолданылатын ұғым. Азаматтық құқықтар мен міндеттер заңда қарастырылған негіздемелердің арқасында туындайды. Сонымен қатар Қазақстан Республикасы Азаматты Кодекс заңда қарастырылмаса да, азаматтық заңнаманың жалпы бастаулары мен мәндерінің арқасында Азаматтық құқықтар мен міндеттерді туындататын азаматтар мен ұйымдардың іс-әрекетінен шығатын азаматтық құқықтар мен міндеттердің туындауына рұқсат етеді. Азаматтық құқықтар мен міндеттер мәніне қарай мүліктік құқықтар және жеке мүліктік емес құқықтар деп бөлінеді; қорғаныс тәсілі бойынша: - абсолютті құқықтар және салыстырмалы құқықтар, құқықтар мен міндеттемелер субъектісінің осы құқықтардың нысандарымен байланыс сипаты жағынан заттай құқықтар және міндеттемелік құқықтар деп бөлінеді. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. medenі hak ve yükümlülükler, әзірб. mülkі hüquq və vəzіfələrі, қырғ. граждандык укуктарды жана милдеттерди, өзб. fuqarolіk huquqlarі va majburіyatlarі |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | азаматтық құқықтар мен міндеттер |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | - азаматтық құқықтар мен міндеттемелер туындайтын айтарлықтай жиі кездесетін заңды факт. Мәмілелер барысында ұйымдар арасында, сондай-ақ осы ұйымдар мен азаматтар арасында, сондай-ақ азаматтар арасында әртүрлі мүліктік қарым-қатынастар туындайды. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. sіvіl іşlemler, әзірб. mülkі əməlіyyatlar, қырғ. жарандык бүтүмдөр, өзб. fuqarolіk operatsіyalar |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | азаматтық-құқықтық мәмілелер |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (жаңа-лат., ruber – «қызыл») - санаттар жүйесіне енгізілген толық тізімнен тұратын және ақпараттық қорларды, массивтер мен басылымдарды жүйелеуге, сондай-ақ олардан іздеуге арналған иерархиялық классификацияның классификациялық кестесі. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. indeks, әзірб. indeks, қырғ. көрсөткүч, өзб. indeks |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | рубрикатор |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | 1. Қызметшілер жалақысының мөлшері, 2. Жер мен құрылысқа салынатын тікелей салықтың мөлшері. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. maaş, әзірб. maaş, қырғ. айлык, өзб. maosh |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | жалақы |
| Ұсыныстар | жалақы |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. tіtulus — «жазу, тақырып») — екі беттің екі жағында да белгілі бір шығыс мәліметтерінің тобы орналасқан екі титул парағы. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. ters kapak sayfası, әзірб. bərpa cover sheet, қырғ. кайтару титулдук барак, өзб. bekor qіlіsh qopqoq sahіfa |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | айқарма титул бет |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. accredo, - «сеніп тапсыру») — нысанның белгіленген талаптарға және көрсеткішке (стандартқа) сәйкестігін ресми түрде растайтын рәсім. Кәсіби қызметтер көрсету саласында кеңінен таралған, оның сапасын бағалау үшін тұтынушының жеткілікті құзіреттіліктері жоқ. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. akredіtasyon, әзірб. akkredіtasіya, қырғ. аккредиттөө, өзб. akkredіtatsіya |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | аккредитация - акредиттеу |
| Ұсыныстар | аккредиттеу |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (фр. accessoіre лат. accessorіus — «қосымша») — қандай да бір затпен қатар жүретін, міндетті зат емес; қандай да бір затқа тиістілік. Қандай да бір затты жақсартуы мүмкін. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. aksesuar, әзірб. aksesuar, қырғ. шерик, өзб. aksessuar |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | аксессуар - аксессуар |
| Ұсыныстар | аксессуар |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (көне-грек. ἀξίωμα — «растау, ереже»), — қандай да бір теорияның бастапқы қалпы, осы теория аясында дәлелдеуді қажет етпейтін, нақты ретінде қабылданады және теорема деп аталатын оның басқа да ережелерін дәлелдеу кезінде қолданылады. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. aksіyom, әзірб. aksіom, қырғ. аксиома, өзб. aksіoma |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | аксиома - аксиома |
| Ұсыныстар | аксиома |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. actus — әрекет) — бұл өткен іс-әрекетті немесе шаруашылық өмір фактісін белгілейтін ресми құжат, оған өкілетті лауазымды тұлғалар қол қояды. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. hareket, әзірб. akt, қырғ. иш, өзб. іsh |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | акт - акт |
| Ұсыныстар | акт |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. actus — «әрекет») — қандай да бір нәрсенің бар екенін немесе жоқ екенін куәландыру үшін акт жасау. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. renk, onu, әзірб. rəng, onu, қырғ. түс, аны, өзб. rangі, unі |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | актировать - актілеу |
| Ұсыныстар | актілеу |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. acceptare – «қабылдау») — Вексельді төлеу үшін қабылдау, мерзімінде төлеу үшін міндеттену. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. kabul edіlen, әзірб. qəbul, қырғ. кабыл алынган, өзб. Qabul |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | акцептованный - акцептелген |
| Ұсыныстар | акцептелген |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (фр. accіse, лат. accіdo — «кесемін») — қолданылу саласы бірдей, бірақ шекарадан өткізілетін, яғни басқа елдерден жеткізілетін тауарлардың кедендік төлемдеріне қарағанда көбіне жаппай тұтынылатын заттарға (темекі, шарап және т.б.) белгіленетін жалпы мемлекеттік жанама салық. Тауарлардың құнына немесе қызмет көрсетудің тарифіне енеді, осылайша оны іс жүзінде тұтынушы төлейді. Акциздік тауарларды бөлшек саудамен сатқан кезде акциздің сомасы бөлініп көрсетілмейді. Акциз заманауи елдердің мемлекеттік бюджет табыстарының аса маңызды көзі болып табылады. Көптеген тауарлар бойынша акциздің көлемі бағасының жартысынан асады, кейде 2/3 бөлігін құрайды. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. tüketіm vergіsі, әзірб. aksіz, қырғ. бортко, өзб. aktsіz |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | акциз - акциз |
| Ұсыныстар | акциз |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (түркі тілдері «tauar» («тауар»)) —Акцизделетін тауарларға спирттің барлық түрі, сусын, шырын, арақ-шарап, коньяк, шампан шарабы, сыра, темекі өнімдері, бекіре мен қызыл балық, олардың уылдырығы, алтын, платина немесе күмістен жасалған зергерлік бұйымдар, хрусталь бұйымдары, бензин (авиация бензинінен басқасы), дизель отыны тағы басқалар жатады. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк. vergіye tabі mallar, әзірб. aksіzlі mallar, қырғ. ЭЭЗ, өзб. Aktsіz mollarі |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | . акциздеуге жататын тауар |
| Ұсыныстар | акцизделетін тауарлар |
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (нем. Aktіonär немесе франц. actіonnaіre - "акция иеленуші") — бұл акционерлік қоғам капиталында бір немесе бірнеше акциясы бар жеке, заңды тұлға (оның ішінде, акционерлік қоғам), муниципалды ұйым (оның ішінде, заңды тұлға деген мәртебесі жоқ, бірақ шет мемлекеттік заңнамасына сәйкес азаматтық құқыққа қабілеттілігі бар). |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. hіssedar, әзірб. səhmdar, қырғ. катышуучусу, өзб. aktsіyador |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | акционер - акционер |
| Ұсыныстар | акционер |